Jak usprawniać narządy artykulacyjne

JAK USPRAWNIAĆ NARZĄDY ARTYKULACYJNE

             Warunkiem poprawnej artykulacji jest wysoka sprawność narządów biorących w niej udział. Dobre przygotowanie aparatu mowy polega na uzyskaniu w procesie mowy zręcznych, celowych ruchów języka, warg, policzków, podniebienia. Wysoka sprawność tych artykulatorów może być uzyskana na drodze różnorodnych, wielokrotnie powtarzanych ćwiczeń. Prawidłowa mowa wpływa na całościowy rozwój dziecka, na jego powodzenie w szkole, zdobywanie informacji, daje też możliwości komunikacyjne.

            Proponowane zabawy i ćwiczenia są jednym ze sposobów spędzania czasu wolnego z własnym dzieckiem. Pamiętajmy przy tym, że mają one być zabawą. Należy wiec jednorazowo wykonywać tylko kilka wybranych ćwiczeń, a nie wszystkie na raz.

Ćwiczenia oddechowe- ich celem jest pogłębienie oddechu, wydłużenie fazy wydechowej i nauka prawidłowego gospodarowania oddechem.

Przy wykonywaniu tych ćwiczeń pamiętajmy, że nie można robić ich zbyt długo, bo może dojść do hiperwentylacji.

Przykłady ćwiczeń i zabaw oddechowych:

- „ Kołysanie misia”- dziecko leży, na brzuszku kładzie misia. Oddycha przeponowo i obserwuje jak miś unosi się do góry i opada ( wdech- brzuch unosi się, wydech- brzuch opada)

- dmuchanie na piórko, watkę, wiatrak ( wdech- nosem, wydech- ustami),

-zabawa „Mecz” – ustawiamy bramkę z dwóch klocków i strzelamy gole dmuchając na piłeczkę pingpongową,

-dmuchamy na papier ponacinany na wzór grzebienia tak, aby wszystkie paski papieru unosiły się równomiernie,

-długie, delikatne dmuchanie na płomień świecy,

-zabawa” Zimne ręce”- chuchanie na dłonie,

-gwizdanie na jednym tonie,

-przenoszenie skrawków papieru do pojemniczka lub wyciętych z pzpieru kropek na wyciętego, czerwonego muchomora, czarnych kropek na czerwoną biedronkę,

-liczenie na jednym wydechu,

Ćwiczenia usprawniające język:

- „ Kotek pije mleko”- język wysuwamy do przodu i wsuwamy do tyłu,

- sięganie językiem do brody, nosa, prawego kącika warg i lewego kącika warg, do podniebienia,

- oblizywanie warg przy szeroko otwartej buzi,

-„ Malowanie zębów”- język jak pędzelek maluje, przesuwa się po górnych i dolnych zębach od strony zewnętrznej i wewnętrznej,

- „ Malowanie podniebienia”- język przesuwa się po podniebieniu,

- wysuwanie płaskiego, szerokiego języka

-„ Język miseczka”- unoszenie boków i przodu języka,

- kląskanie językiem- zabawa” koniki”

- mlaskanie językiem, naśladowanie ruchów ssania cukierka,

- szukanie czubkiem języka ostatnich zębów z lewej i prawej strony, na górze i na dole,

- zabawa: ”Porządki w buzi”

        Pewnego dnia języczek sprzątał swój domek (buzia). Najpierw umył podłogę (język przesuwa się po wardze dolnej), potem wyczyścił komin ( język sięga do nosa, umył okna ( język dotyka każdy ząbek na górze i na dole), wyczyścił sufit ( język maluje podniebienie), zamiatał długi korytarz( czubek języka przemieszcza się wzdłuż łuku zębowego szczęki i żuchwy od wewnątrz), zamiótł śmieci na szufelkę ( język robi miseczkę). Na koniec wytrzepał dywany ( język wysuwamy i chowamy do jamy ustnej).

 

Ćwiczenia usprawniające wargi:

- naprzemienne rozciąganie warg jak do uśmiechu i ściąganie warg do dziobka

-nakładanie wargi górnej na dolną i dolnej na górną,

-odciąganie kącików warg w lewo i w prawo,

-wymawianie naprzemiennie głosek: i-u ( naśladowanie głosu osiołka), e-o (naśladowanie dźwięku karetki pogotowia)

- ziewanie, cmokanie, dmuchanie, parskanie

- zabawa: dajemy dziecku kartkę papieru, dziecko zaciska wargi na tej kartce trzymając ją mocno tak, aby osoba dorosłą pociągając ją nie mogła jej zabrać,

- zabawa „ Króliczek” – lekkie nagryzanie wargi górnej dolnymi zębami, a potem wargi dolnej górnymi zębami,

Ćwiczenia usprawniające podniebienie miękkie:

- chuchanie – zabawa” Zimne ręce”( chuchanie na zimne ręce),

- wymawianie sylab: np. ka, ko, ke, ku, ky, ki, ak, ok., ek, uk, yk, ik, ga, go, ge, gu, gy, gą, gę i logotomów: aga, aka, ogo, oko, ege, eke, ugu, uku, ygy, yky, iki, igi,

-naśladowanie chrapania na wdechu i wydechu, chrząkania, kaszlu,

-nadymanie policzków powietrzem i trzymanie go w buzi przy równoczesnym wsunięciu czubka języka miedzy wargi,

Ćwiczenia usprawniania policzków:

- nadymanie policzków i wciąganie policzków,

- zabawa „ Balonik”- dziecko nabiera powietrza i przesuwa je z jednego policzka do drugiego, na koniec uderza palcami w policzki- „ balon pękł”

-masowanie palcami policzków na zewnątrz i od wewnątrz,

Ćwiczenia słuchowe:

- wsłuchiwanie się w ciszę ( dziecko leży na dywanie i słucha ciszy)

- słuchanie i rozróżnianie dźwięków otoczenia, np. darcie papieru, dźwięk kluczy, dzwonka, stukanie w szklankę, szelest gniecionej folii, śpiew ptaków,

- szukanie ukrytego dzwoniącego budzika,

- słuchanie i rozpoznawanie dźwięków zwierząt, pojazdów, urządzeń domowych (odkurzacz, mikser, pralka itp.),

- wyróżnianie wyrazów w zdaniu ( dziecko kładzie tyle fasolek ile wyrazów słyszy w zdaniu)

- dzielenie wyrazów na sylaby ( wyklaskiwanie sylab),

-szukanie słów rozpoczynających się sylabą wypowiedzianą przez rodzica, np. ko…, dziecko dopowiada – lano (kolano).

Ćwiczenia prawidłowego połykania:

- unoszenie czubka języka do wałka dziąsłowego ( górki na podniebieniu za zębami górnymi) przy otwartych i zamkniętych ustach,

- zabawa: „Kto dłużej”- trzymanie czubkiem języka rodzynki, tik- taka na wałku dziąsłowym przy otwartej buzi,

- połykanie kawałka opłatka z czubkiem języka „przyklejonym” do wałka dziąsłowego, buzia zamknięta.

Życzę przyjemnej zabawy!

 

LITERATURA:

A. Balejko: Jak usuwać wady wymowy, Orthdruk, Białystok 1992

G. Demel: Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola, WSIP, warszawa 1994

M. Markiewicz: Jarmark logopedyczny. Wybór zabaw wspomagających mowę przedszkolaków, Harmonia Gdańsk 2007

E.M. Skorek: 100 tekstów do ćwiczeń logopedycznych, Harmonia Gdańsk 2008

I. Styczek: Logopedia, PWN Warszawa 1998

 

Opracowała:

 Logopeda Anna Nowosielecka- Hypiak

Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej
Rozumiem